Hangi Ortodontik Tedavi Yöntemi Daha İyi ?
Ortodontik tedavi arayışındaki kişiler uzman hekimlere başvururken genelde bir kaç önemli soruya cevap aramaktadır. Bu soruların başında ortodontik problemlerin düzeltilmesi için diş teli veya şeffaf plak gibi apareylerden hangisinin tercih edileceği yer alır.
Herşeyden önce ortodontik tedavi konusunda tek bir “doğru yol” olmadığı unutulmamalıdır. Uygulanabilir bir tedavi planı için doğru teşhis önemli bir basamaktır ve bu amaçla ortodontik tedaviler öncesi hastaya özgü kayıtlar (röntgen, fotoğraf ve modeller) alınır. Problemin kaynağı teşhis edildikten sonra kişiye özgü tedavi planı tasarlanır.
Hiçbir ortodontik aparey doğası gereği diğerlerinden daha üstün değildir. Kullanılan teknik, tedavi hedeflerine ve hastanın yaşam tarzını ilgilendiren ihtiyaçlarına göre değişiklik göstermektedir. Bazı temel kaideler tercih edilen aparey tipine bağlı olmaksızın tüm ortodontik tedaviler için ortaktır. Örneğin, tüm hastalar ağız hijyenine özen göstermeli, her öğünden sonra fırçalamalı, diş ipi-arayüz fırçası kullanmalı ve tedaviden sonra koruma protokollerine dikkat etmelidir.
Ortodontik problemlerin bir çoğu uzun yıllardır diş telleri kullanılarak başarıyla tedavi edilmektedir. Diş teli tedavisinin temel elemanları; dişler üzerine ayrı ayrı yapıştırılan braketler, ortadan geçen ana kaide diş teli ve tel ile braketlerin bağlantısını sağlayan lastik bantlardır. Metal görünümlü paslanmaz çelik braketlere alternatif olarak günümüzde daha estetik ve diş renginde seramik braketler bulunmaktadır. Şeffaf plaklar ise diş ve çevresi dokuları detaylı şekilde sararak dişleri hareket ettirebilen son teknoloji ortodontik apareylerden birisidir. Aşağıda diş telleri ve şeffaf plakların öne çıkan özellikleri başlıklar halinde incelenmiştir.
Görünüm
Tel tedavilerinde diş renginde seramik braketler tercih edildiğinde daha az göze çarpsa bile tedavinin diğer unsurları ( teller ve lastik bantlar) halen görünür durumdadır. Şeffaf plaklar ince ve estetik yapısıyla neredeyse görünmezdir. Tedavi sırasında diş hareketine yardımcı olmak üzere dişlerin üzerine diş renginde ataçmanlar yerleştirilir. Şeffaf plaklar insanın günlük yaşam tarzına engel olmadan en az görünecek şekilde tasarlanmıştır.
Çıkarılabilirlik
Başarılı ve tatmin edici bir sonuç için, tedavi süresince diş teli tedavisinin temel elamanı olan braketler dişler üzerinde yapıştırılmış halde kalmalıdır. Sert ve yapışkan yiyecekler veya asitli içeceklerin yoğun tüketimi braket kırıklarına yol açabilmektedir. Şeffaf plaklar yemekler sırasında kısa süreliğine çıkarılabilir. Dişler fırçalandıktan, diş ipi ve arayüz fırçası ile detaylı temizlik yapıldıktan sonra tekrardan kullanıma devam edilmesi gerekmektedir. Burada temel olan günde en az 20 saat plakları kullanmaktır. Çıkarılabilir oldukları için şeffaf plakların kaybolma veya hasar görme olasılığı vardır. Giysi ceplerinden veya çantadan düşebilir ya da bir peçeteye sarılarak atılabilir. Özellikle sosyal olarak dönemsel çıkarıp ( örneğin iş insanları toplantıda v.b.) takmak isteyenler için şeffaf plaklar daha avantajlıdır.
Konfor
Diş teli tedavisinin başlangıç safhasında bazı rahatsızlıklar olabilir, braketler ve teller ağız dokusunu geçici olarak tahriş edebilir. Genel olarak bu rahatsızlık durumları kısa ömürlüdür ve hafifleştirici çeşitli çözümler mevcuttur. Hastalar diş tellerine alıştıktan sonra, varlıklarını bile unutabilirler. Şeffaf plak tedavilerinin ilk günlerinde dişlerde oluşan baskı hissi nedeniyle bir miktar rahatsızlık hissedebilir ancak bununla başa çıkmak kolaydır. Plakları rahatsız edici olduğu için çıkarmak tedavinin gidişatını bozacaktır. Şeffaf plaklar ağızda olmadıkça çalışmaz ve dişleri hareket ettiremezler. Kısacası şeffaf plaklar konforludur ancak başarısı kişinin yeterli sürede kullanımına bağlıdır.
Hijyen
Bakterilerin yoğun birikimi sonucu diş minesinde zayıflama ve diş eti hastalıkları oluşmaması için hastaların diş ve diş teli çevresindeli yiyecek artıklarını düzenli olarak uzaklaştırmaları gerekmektedir. Yiyecek artıkları ve bu artıkların neden olduğu bakteri birikimleri sık sık fırçalama, arayüz fırçası ve diş ipi kullanımı ile temizlenmelidir. Şeffaf plak tedavilerinde dişler üzerinde temizlenemeyen ve yiyecek artıklarının sıkışmasına neden olan parçalar yer almadığı için ağız hijyeni için yapılan uygulamalar daha kısa sürmekte ve etkili sonuç getirmektedir. Braketlerin temizlenmesi zordur, ancak iyi bir özen ile süreklilik sağlandığında bu alışkanlık ömür boyu ağız ve diş sağlığına katkı sağlayacaktır.
Beslenme
Diş teli tedavisinde braketlerin dişlerden ayrılmaması ve tellerin deforme olmaması için sert, yapışkan, gevrek ve sakız gibi sürekli çiğneme gerektiren yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Bunun yanında gazlı, asitli, şekerli ve renklendirici aroma içeren içeçekler de hem braketlerin tabanında yer alan yapıştırıcıların zayıflamasına neden olur hem de diş minesi için zararlıdır. Şeffaf plak tedavilerinde bazı kritik aşamalar dışında hastalar plaklarını çıkararak istediklerini yemekte özgürdür. Gazlı, asitli, şekerli ve renklendirici içeren içeceklerin tüketimi şeffaf plak tedavilerinde daha masum gibi görünse de; bu içeceklerin plaklar ağızdayken tüketilmesi plaklar içerisine sızan artıklar nedeniyle diş minesi için riskli bir ortam oluşturmaktadır. Bu nedenle ağız hijyeni kurallarına tam uyulması gereklidir. Ağız hijyen kuralları tedavi sonrasında da uygulanmaya devam edilirse, ömür boyu daha sağlıklı ağız ve diş yapısı elde edilmiş olur.
Ortodontik tedavi seçeneklerini değerlendirirken göz önünde bulundurmanız gereken bir çok konu başlığı mevcuttur. Umarız yukarıda verilen bilgiler hangi seçeneğin size daha uygun olduğuna karar vermenize yardımı olacaktır. Doğru yada yanlış seçenek yoktur, ancak yapılan seçimin ne anlama geleceği konusunda bilgi sahibi olmak çok önemlidir. Unutulmamalıdır ki ortodontik tedavide kullanılan apareyin çeşidi, tedaviyi uygulayan uzman hekimin bilgi ve becerisinden çok daha az önemlidir. Ortodontik tedavi ve apareyleri tüm detaylarıyla uygulamaya tek yetkili kişiler ortodonti uzmanlarıdır. Ortodonti uzmanları diş hekimliği fakültesinden mezun olmuş ve üzerine ek olarak 4 yıllık uzmanlık programını başarıyla tamamlamış kişilerdir.